Η περιοχή του Γεωπάρκου Μετεώρων – Πύλης προσφέρει πλούσια πολιτιστική κληρονομιά από την αρχή της ανθρώπινης παρουσίας στην Ελλάδα μέχρι σήμερα. Η ποικιλία των πολιτιστικών χώρων και μνημείων καθώς και η πλούσια άυλη κληρονομιά της περιοχής αποτελούν σημαντικούς πόρους του Γεωπάρκου Μετεώρων – Πύλης.

Το πολιτιστικό αποκορύφωμα του Γεωπάρκου είναι αναμφίβολα το σύμπλεγμα μοναστηριών που χτίστηκαν στην κορυφή των βράχων των Μετεώρων, που έχουν συμπεριληφθεί στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς. Αν και λειτουργούν μουσεία σε κάθε μοναστήρι, οι χώροι τους μπορούν να θεωρηθούν ως μουσεία στο σύνολό τους. Θαυμάσια δείγματα βυζαντινής και μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής, παρέχουν ανεκτίμητη γνώση στους επιστήμονες και στο ευρύ κοινό. Διάσημοι ζωγράφοι όπως ο Θεοφάνης ο Κρητικός (ιδρυτής της Κρητικής Σχολής Ζωγραφικής) και ο Φράγκος Κατελάνος δημιούργησαν τα αριστουργήματά τους στα μοναστήρια των Μετεώρων. Τα μοναστήρια αποτελούν μοναδικά δείγματα θρησκευτικής αρχιτεκτονικής (βυζαντινής και μεταβυζαντινής), φιλοξενώντας αξιόλογα έργα τέχνης (τοιχογραφίες, εικόνες, χειρόγραφα, άμφια, ασημικά κ.λπ.).

Τα σωζόμενα μνημεία των Μετεώρων αντιπροσωπεύουν ένα ενδεικτικό παράδειγμα της υστεροβυζαντινής θρησκευτικής αρχιτεκτονικής και ζωγραφικής. Τα εντυπωσιακά μοναστήρια ιδρύθηκαν τον 15ο αιώνα και αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα ανθρώπινης αποφασιστικότητας. Αποτελούσαν τον τομέα στον οποίο διέπρεψαν ανώνυμοι και διάσημοι αρχιτέκτονες, ζωγράφοι, τεχνίτες και εργάτες.